Voor het eerst in vier jaar is er in Nederland sprake van meer werkelozen dan vacatures.
Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in het derde kwartaal van 2025 ongeveer 399.000 werkelozen, tegenover 387.000 openstaande vacatures. Dat betekent dat er voor het eerst sinds 2021 minder banen beschikbaar zijn dan mensen die werk zoeken. Het is een belangrijk signaal dat de extreem krappe arbeidsmarkt van de afgelopen jaren langzaam afkoelt.
Deze ontwikkeling markeert een nieuw hoofdstuk in de Nederlandse economie. De periode van hardnekkige personeelstekorten lijkt iets te versoepelen, al blijft de werkeloosheid historisch laag in vergelijking met het Europese gemiddelde.
Waarom stijgt de werkeloosheid in Nederland?
De lichte stijging van de werkeloosheid heeft meerdere oorzaken. Allereerst daalt het aantal vacatures langzaam doordat bedrijven voorzichtiger worden met uitbreiden. De economische groei vertraagt, en sommige sectoren, vooral industrie en transport, merken de effecten van lagere vraag en internationale onzekerheid.
Daarnaast nemen bedrijven vaker maatregelen om kosten te besparen, zoals het automatiseren van processen of het inzetten van tijdelijke contracten in plaats van vaste banen. Dat zorgt ervoor dat minder nieuwe vacatures ontstaan.
Tegelijkertijd groeit het aantal mensen dat actief op zoek gaat naar werk. Denk aan studenten die afstuderen, herintreders en flexwerkers die een stabielere baan zoeken. Hierdoor stijgt het aantal mensen dat als werkeloos wordt geregistreerd, zonder dat dit direct wijst op grootschalig banenverlies.
Wat betekent de hogere werkeloosheid voor de arbeidsmarkt?
De spanning op de arbeidsmarkt neemt merkbaar af. Waar er vorig jaar nog gemiddeld 110 vacatures per 100 werklozen waren, is dat nu gedaald naar 97 vacatures per 100 werklozen. Dat betekent dat de onderhandelingspositie van werknemers iets afneemt, terwijl werkgevers iets meer keuze krijgen bij het aannemen van personeel.
Toch is er geen sprake van een crisis. De Nederlandse werkeloosheid blijft laag in historisch perspectief, en in veel sectoren zoals de zorg, bouw, techniek en onderwijs is de vraag naar personeel nog steeds groot. De afkoeling lijkt dus vooral een normalisatie na de ongekend krappe jaren die volgden op de coronapandemie.
Sectoren waar werkeloosheid minder voelbaar is
Hoewel de algemene cijfers wijzen op een lichte stijging van de werkeloosheid, zijn de verschillen tussen sectoren groot:
- Zorg en onderwijs: blijven kampen met personeelstekorten, ondanks de afvlakking in andere branches.
- Techniek en IT: blijven gewild door de digitale transitie en energietransitie.
- Detailhandel en horeca: merken juist de terugval het sterkst, onder meer door hogere kosten en lagere consumentenbestedingen.
- Industrie: ervaart de effecten van lagere export en automatisering, wat leidt tot minder nieuwe vacatures.
Deze ongelijkheid laat zien dat de stijgende werkeloosheid niet betekent dat er te weinig werk is, maar eerder dat de vraag en het aanbod op de arbeidsmarkt niet altijd goed op elkaar aansluiten.
Wat brengt de toekomst?
Economen verwachten dat de werkeloosheid in 2026 licht verder kan stijgen als de economie blijft afkoelen, maar grote schommelingen worden niet voorzien. De belangrijkste uitdaging ligt in omscholing en herverdeling van arbeid. Mensen helpen overstappen naar sectoren waar nog wel veel vraag is.
Daarnaast spelen demografische ontwikkelingen een rol. De vergrijzing zorgt ervoor dat de beroepsbevolking op termijn krimpt, wat de werkloosheidscijfers weer kan drukken. Het is dus goed mogelijk dat deze trend van hogere werkeloosheid tijdelijk is.
De stijging van de werkeloosheid in Nederland markeert een nieuw evenwicht op de arbeidsmarkt. Waar jarenlang werkgevers tevergeefs personeel zochten, ontstaat nu wat meer lucht. Dat biedt kansen voor zowel bedrijven als werkzoekenden om beter te matchen.
Hoewel het aantal werkelozen voor het eerst in vier jaar hoger is dan het aantal vacatures, blijft de situatie beheersbaar en stabiel. De komende maanden zullen uitwijzen of dit een structurele verschuiving is of slechts een winterse adempauze voor de Nederlandse arbeidsmarkt.
Lees verder…
Wat verdient een soldaat bij Defensie
Altijd al gedroomd van een baan met actie, kameraadschap en echte betekenis? Dan is een functie bij Defensie misschien iets voor jou.
De echte waarde van oude meubelen ontdekken
Na het overlijden van oma sta je ineens in haar woonkamer, omringd door oude meubelen vol herinneringen. Maar nu komt de onvermijdelijke vraag, wat doe je met al die oude meubelen?
