Nederlanders laten miljoenen aan statiegeld liggen

Het is zo’n klein bedrag dat je het makkelijk vergeet: €0,15 of €0,25 statiegeld op een flesje of blikje. En toch laten we er in Nederland jaarlijks een enorm bedrag liggen. Zonde, want het is letterlijk geld wat je weggooit.

Uit recente cijfers blijkt dat Nederlanders tussen 2022 en 2025 maar liefst €374 miljoen aan statiegeld niet hebben teruggevraagd. Jaarlijks gaat het om een bedrag van €200 tot €250 miljoen dat blijft liggen doordat mensen hun lege flessen of blikjes niet inleveren. Dat komt neer op honderden miljoenen statiegeldverpakkingen die gewoon in de prullenbak belanden, blijven rondslingeren in auto’s of eindigen in het straatbeeld. En dat terwijl het statiegeld daar nu juist voor is ingevoerd. Mensen stimuleren lege verpakkingen terug te brengen zodat ze kunnen worden hergebruikt of gerecycled.

Waarom leveren we statiegeld niet in?

Hoewel het systeem goed bedoeld is, blijkt het in de praktijk niet voor iedereen even aantrekkelijk of makkelijk. De belangrijkste redenen waarom mensen hun statiegeld laten liggen:

• Luiheid of gemak: een flesje of blikje meenemen naar de supermarkt wordt vergeten of als te veel moeite gezien.
• Gebrek aan inleverpunten: vooral op stations, scholen of in het stadscentrum zijn nog te weinig automaten.
• Onbekendheid: sommige mensen weten niet dat er ook statiegeld op blikjes zit sinds 2023.
• Kleine bedragen voelen niet belangrijk: €0,15 klinkt als ‘niets’, maar tel het over een jaar op…

Meer en beter toegankelijke inleverpunten

Een belangrijk struikelblok is het gebrek aan inlevermogelijkheden op handige plekken. Niet iedereen loopt met z’n lege blikje naar de supermarkt.

Oplossingen:

• Inleverautomaten op:
  • NS-stations
  • Festivals
  • Scholen en universiteiten
  • Bedrijfskantines
  • Evenementenlocaties
• Kleinere inleverbakken op drukke plekken met QR-code voor beloning

Spaar- of beloningssystemen

Mensen laten minder liggen als ze er iets extra’s voor terugkrijgen. Het bedrag zelf lijkt soms te klein om moeite voor te doen, maar een extra stimulans werkt wél.

Oplossingen:

• Koppel inleveren aan een spaarkaart of app:
  • Spaar voor korting op boodschappen
  • Doneer statiegeld aan een goed doel met één druk op de knop
  • Loot mee voor een maandelijkse prijs (zoals een gratis bioscoopkaartje)

Statiegeld helpt tegen zwerfafval

Het goede nieuws? Sinds de uitbreiding van het statiegeldsysteem naar kleine flesjes (2021) en blikjes (2023), is er een duidelijke daling in zwerfafval te zien. Minder verpakkingen in de natuur, minder afval langs de weg.

Rondom vuilnisbakken is het zwerfvuil echter wel enorm toegenomen door mensen die zoeken naar blikjes in vuilnisbakken. Dit is, zolang er geen goede alternatieve zijn, een doorn in het oog van veel mensen maar we begrijpen het stiekem ook wel.

Toch wordt het doel van 90% retourpercentage nog niet gehaald. Op dit moment wordt ongeveer 71% van de plastic flesjes en slechts 65% van de blikjes ingeleverd. Dat betekent: er is nog flink wat winst te behalen.

Wat gebeurt er met niet-geclaimd statiegeld?

Een veelgestelde vraag is: waar gaat dat geld eigenlijk heen?
Het geld dat niet wordt opgehaald dus het statiegeld dat mensen laten liggen komt terecht bij Statiegeld Nederland, de organisatie die verantwoordelijk is voor het systeem.

Zij gebruiken dit geld onder andere voor:

• Het financieren van het inzamelsysteem
• Extra opruimacties en campagnes
• Vergoeding aan supermarkten en andere inleverpunten
• Investeringen in nieuwe retourmogelijkheden

Kortom: het verdwijnt niet zomaar in de zak van een fabrikant, maar wordt opnieuw ingezet om het systeem te verbeteren.

Welke landen doen het wel goed?

Duitsland wereldkampioen statiegeld

Duitsland is de referentie op het gebied van statiegeld. Het land haalt indrukwekkende 98 % returnpercentages op alle soorten verpakkingen, waaronder plastic, glas en metaal. Dit succes komt onder andere door een hoge depositowaarde en een dicht netwerk van inleverpunten.

Noorwegen bijna volledige terugname

Noorwegen zit niet ver achter Duitsland. Met een retourpercentage van zo’n 92 % behoort het tot de wereldtop. Het succes wordt mede verklaard door een eenvoudige en gebruiksvriendelijke infrastructuur en een depositosysteem dat consumenten echt motiveert om hun verpakkingen terug te brengen.

Litouwen gigantische sprong in twee jaar

In Litouwen steeg de returnrate van slechts 34 % vóór de invoering van het statiegeldsysteem naar 92 % in slechts méér dan twee jaar daarna. Dat laat zien hoe krachtig zo’n systeem kan werken.

Klein gebaar, grote impact

Een flesje of blikje inleveren voelt misschien als een hele opgave maar als heel Nederland dat doet, scheelt het miljoenen euro’s en kilo’s afval. Het systeem werkt pas echt goed als iedereen meedoet.

Dus de volgende keer dat je een blikje leeg is wanneer je op het station bent of in de auto zit, gooi het niet zomaar weg. Bewaar het, neem het mee, en scoor die centen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor een schoner Nederland.

---

Verder lezen…