Waarom gezond eten vaak duurder is dan ongezond

We weten het allemaal, gezond eten is belangrijk voor ons lichaam, onze energie en onze mentale gezondheid.

Toch blijkt in de praktijk dat veel mensen moeite hebben om gezonde keuzes te maken, vooral als het budget beperkt is. Niet omdat ze niet willen, maar omdat gezond eten vaak duurder is dan ongezond voedsel. Maar waarom is dat zo? En wat zit er precies achter dit prijsverschil?

Waarom is gezond eten duurder?

Er zijn meerdere factoren die bijdragen aan de hogere prijs van gezond eten. Hieronder lichten we de belangrijkste oorzaken toe:

1. Versproducten bederven sneller

Gezonde voeding bestaat vaak uit verse producten zoals groenten, fruit, vis en mager vlees. Deze producten hebben een beperkte houdbaarheid en bederven sneller dan bijvoorbeeld voorverpakte snacks of kant-en-klaar maaltijden. Dit betekent dat winkels vaker moeten aanvullen, en dat er meer voedsel verspild wordt als het niet op tijd verkocht wordt. Die hogere kosten worden uiteindelijk doorberekend aan de consument.

2. Minder bewerkingen = minder houdbaarheid

Een zak chips of een pot kant-en-klare pastasaus is vaak bewerkt met conserveringsmiddelen, zout, suiker en vetten. Daardoor gaan ze langer mee, zijn ze makkelijker te transporteren en goedkoper te produceren. Gezonde voeding zoals volkorenproducten, peulvruchten en verse ingrediënten bevat juist weinig of geen toevoegingen. Dat maakt het niet alleen kwetsbaarder tijdens transport, maar ook duurder om te verwerken en te bewaren.

3. Productie- en arbeidskosten

Het telen van biologische groenten of het duurzaam produceren van vis en vlees is arbeidsintensief en milieubewust. Dit kost meer tijd, mensen en geld. Ook kleinschalige en duurzame producenten kunnen vaak niet profiteren van de schaalvoordelen die grote voedselproducenten wel hebben. Daardoor zijn hun producten die vaak gezonder zijn duurder in de winkel.

4. Subsidies en belastingvoordelen gaan naar ongezonde producten

In veel landen, waaronder Nederland, worden landbouwsubsidies vooral gegeven aan producenten van granen, suiker en zuivel. Deze worden vaak gebruikt in goedkope, bewerkte voedingsmiddelen. Groenten en fruit krijgen daarentegen relatief weinig financiële steun. Daarnaast is er btw (belasting) op groente en fruit, terwijl sommige ongezonde producten (zoals fastfood) vrijgesteld zijn van extra heffingen. Dat maakt het prijsverschil nog groter.

5. Marketing en massaproductie

Grote voedselproducenten investeren enorm in marketing van ongezonde producten. Denk aan felle verpakkingen, reclames, aanbiedingen en spaaracties. Omdat deze producten vaak in bulk worden geproduceerd, zijn ze veel goedkoper om te maken en te verkopen. Gezonde producten krijgen minder marketingbudget en worden dus minder gepromoot, waardoor ook de vraag lager blijft en de prijs relatief hoog.

Voor miljoenen Nederlanders is gezond voedsel te duur

Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de Nederlandse bevolking moeite heeft om gezond te eten vanwege de kosten. Volgens cijfers van het RIVM en de Gezondheidsraad:

• Ongeveer 1 op de 5 Nederlanders (ruim 3,5 miljoen mensen) geeft aan dat gezond eten financieel moeilijk haalbaar is.
• Bij mensen met een lager inkomen is dit aandeel nog veel hoger: bijna 40% van deze groep vindt gezonde voeding te duur
• Gezinnen die leven rond of onder het sociaal minimum besteden vaak meer dan de helft van hun boodschappenbudget aan goedkopere, maar minder gezonde producten.
• Ook het Nationaal Kompas Volksgezondheid meldt dat mensen met een lage sociaaleconomische status gemiddeld minder groenten, fruit en vezels eten dan mensen met een hoger inkomen, en vaker kampen met overgewicht of chronische aandoeningen.

Deze cijfers onderstrepen het belang van betaalbare, toegankelijke en structureel ondersteunde initiatieven voor gezond eten in Nederland.

Wat kun je doen om gezond te eten met een beperkt budget?

Hoewel gezond eten duurder kan zijn, hoeft het niet onbetaalbaar te zijn. Met slimme keuzes kun je toch gezond eten zonder de kosten uit de hand te laten lopen. Kies voor seizoensgroenten en -fruit. Deze zijn goedkoper, verser en duurzamer. Ga voor diepvriesgroenten en aanbiedingen. Diepvriesproducten zijn vaak net zo voedzaam en gaan veel langer mee.

Langetermijnvoordelen

Hoewel gezond eten op het eerste gezicht duurder lijkt, levert het op de lange termijn juist financiële en gezondheidswinst op. Gezonde voeding verlaagt het risico op chronische ziektes zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en obesitas. Minder ziek zijn betekent minder medische kosten, minder medicijngebruik en een hogere kwaliteit van leven. Ook op de korte termijn merk je vaak al verschil, je hebt meer energie, slaapt beter en kunt je beter concentreren.

Kijk daarom niet alleen naar de prijs aan de kassa, maar ook naar de waarde van wat je eet. Wat goedkoop lijkt, kan je later duur komen te staan en wat vandaag wat meer kost, kan je morgen veel opleveren.

---

Ook interessant…